Inventaris archief Wil Brand berustend in archief Oudheidkundige Kring De Vier Ambachten, Hulst. ( J. de Kort / mei 2022)
ARCHIEF WIL BRAND
I. Stukken over de geschiedenis van Hulst
1. Index op de repertoria van notaris H.A. van Dalsum 1903-1915 (GAH, 2000).
2. P. Brand: Geschiedenis van Hulst.
3. J. Everaard: De kerkelijke geschiedenis van St. Jansteen (1942).
4. P. Brand: Beeldenstorm van de religietroebelen in Hulst (1566).
5. P. Brand: Belegeringen van Hulst in de jaren 1591-1596 (1966).
7. Kaarten en afbeeldingen van Hulst.
8. De loop van de Schelde van de zee tot Rupelmonde in de 15e eeuw (kopie archief stad Antwerpen).
II. Stukken betreffende studies kerkgeschiedenis van basiliek in Hulst
1. Mappen met registers grafzerken in de basiliek.
2. Documentatie over De Librije in de basiliek.
3. Documentatie over aangetroffen maculatuur.
4. Inventaris van de parochie Sint-Willibrordus.
5. Rondleiding basiliek.
6. Interieur basiliek
III Stukken, vooral boeken over NL en Zeeland
1. A. Terwen: Het Koninkrijk der Nederlanden.
2. Ordonnantiën en reglement op ’t Stuk van den Brand der Stad Hulst (1699).
3. Ordonnantiën en instructie van de weeskamer.
4. Ordonnantiën en reglementen voor ‘de Mart en Beurt-Schippers op Zeeland’ enz.
5. Reglement en vrachtlyst voor de Marktschippers, enz.
6. Plattegrond van Middelburg (1902).
7. Waar de Schelde stroomt.
8. Calendrier portatif pour l’année 1795.
lV Stukken documentatie over bewoners en huizen in Hulst
1. Nieuwe poorters en burgers van de stad Hulst 1411-1795.
2. Huizen huiseigenaren, diverse straten.
3. Huizen
4. Geluidscassettes
V Stukken, vooral boeken algemene geschiedenis
1. Lotgevallen van Egidius Stillfried.
2. Spiegelken van Philagie (1680).
3. Beginselen van de cijferkunst (1860).
4. Van Paddenburg: De geschiedenis van ‘het vereenigt Nederlandt’ (1747).
5. Van Paddenburg: Gods weg met Nederland (1753).
6. Van onbekend auteur: boekje over katholiek kerkinterieur en ornamenten.
VI Stukken over de minderbroers in Hulst
1. Alle voorstukken (a)
VII Stukken over de minderbroeders in Hulst
1. Alle voorstukken (b)
VIII Stukken over de minderbroeders in Hulst
1. Werkboek met bronnenonderzoek naar geschiedenis van de Recollecten in Oost-Zeeuws-Vlaanderen, pag. 1-16 Axel en Axelerambacht; pag. 17-158 Hulst en Hulsterambacht; pag. 159-163 Koewacht; pag. 164-214 Lamswaarde en Hulsterambacht; pag. 215-218 Sas van Gent.
2. Kopies Archives du Nord (Lille), Recollets de Hulst (uit Franse tijd).
3. getypte tekst: De minderbroeders te Hulst 1458-1646, verschenen als Jaarboek 1974-1975.
IX Stukken: bekendmakingen van de overheid en magistratuur in tijd van Staats Vlaanderen:
Tientallen exemplaren van Ordonnantien, placcaeten,van de Staten Generaal en enkele van de magistratuur van Hulst.
X Stukken betreffende doctoraalscriptie kerkgeschiedenis van Wil Brand
1. Documentatie over Het Zeeuwse Deel van het bisdom Gent (a)
Toelichting: X,XI en XII bevatten correspondentie tussen geestelijken die zich in hun functioneren belemmerd voelden door hun hoge leeftijd, afwezigheid van familie, isolatie van de streek en de centralistische en antikatholieke politiek van Willem I. De parochie Hulst viel, na de oprichting van het nieuwe bisdom, kerkelijk onder Gent. Gent (de eerste bisschop was Cornelius Jansen uit Hulst). Het werd een van de Gentse dekenaten met parochies over de huidige grens. Na de Franse Tijd bleef het van 1815 tot 1841 formeel onder het bisdom Gent horen, maar raakte door toedoen van de centralistische antikatholieke politiek van koning Willem I steeds meer geïsoleerd. Willems optreden leidde tot onmin met de Gentse bisschop Van de Velde. Die voelde zich gedwongen de koning de rug toe te keren en hief het oude Gentse dekenaat Hulst op, maar bleef wel bisschop van de katholieken in Oost-Zeeuws-Vlaanderen. Wie moest daar en ook de katholieken in West-Zeeuws-Vlaanderen nu leiding geven? Katholiek Z-Vlaanderen werd niet onderdeel van de zogenoemde Hollandse Missie, maar een apart r.k. kerkgebied onder de Propaganda Fide (Rome) en geleid door de nuntius Antonio Antonucci uit Den Haag met instemming van de bisschop van Gent. Het kreeg de naam “Het Zeeuwse Deel van het bisdom Gent”. Onbekend met de geschiedenis van de Noordelijke en Zuidelijke Nederlanden, wees Antonucci de voormalige deken van Hulst, Augustinus van Hecke, aan als zijn vertegenwoordiger. De correspondentie tussen pastoors en Antonucci verliep meestal eerst via de spreekkamer of een huisbezoek van Van Hecke. Hij reisde 9 jaar voortdurend rond om personeelsproblemen op te vangen. De parochie van Vlissingen en de nuntius in Den Haag bezocht hij niet. Hij durfde de boot niet op en Den Haag lag te ver weg. De correspondentie speelde zich af tussen 1832 en 1841. In 1841 werd katholiek Z.Vl. gevoegd bij het Vicariaat van Breda. De nuntius vertrok naar Italië en Van Hecke werd weer gewoon pastoor van Hulst. De correspondenties in X, XI en XII betreft bijna 200 brieven en minuten. De correspondentie bevat kopieën van de originele brieven die bewaard worden in het archief van het bisdom Gent. Afschriften bevinden zich ook in archief van het bisdom van Breda, dat is ondergebracht in het Stadsarchief van Breda, inventaris Stadsarchief van Het Zeeuwse Deel met toegangsnummer ARC0007.4 (digitaal raadpleegbaar). Overigens lijkt mij na herhaalde consultatie van het archief in Gent de collectie afschriften niet volledig. J. de Kort
XI Stukken betreffende doctoraalscriptie kerkgeschiedenis van Wil Brand
1. Documentatie over Het Zeeuwse Deel van het bisdom Gent (b)
Zie toelichting bij X.
XII Stukken betreffende doctoraalscriptie kerkgeschiedenis van Wil Brand
Zie toelichting bij X
1. Documentatie Het Zeeuwse Deel van het bisdom Gent (c), met aansluitend kopieën van correspondentie met het bestuur van het vicariaat van Breda na 1841.
XIII Stukken betreffende doctoraalscriptie kerkgeschiedenis
1. Exemplaren doctoraalscriptie W.J.P.M. Brand: Het Zeeuwse Deel van het bisdom Gent onder het bestuur van de bisschoppelijke commissaris Antonio Antonucci (1832-1841). (Tilburg 1981).
XIV Stukken betreffende
1. genealogie algemeen: uitvoerige recente documentatie over te volgen werkmethoden op vlak van voorouderonderzoek zoals stamboom ; genealogieën, verklaring termen en begrippen etc.
XV Stukken betreffende militaire operaties in 17e en 18e eeuw; overzichtskaarten van Oost-Zeeuws-Vlaanderen K.Brand; inventarissen in RAZ
1. de mogelijke conservering van de Stenen Beer in de gemeente Hulst.
2. inundaties in de 17e en 18e eeuw tijdens ‘de Hollandse oorlog’ 1672-1678.
3. kaarten van Oost-Zeeuws-Vlaanderen in de loop der tijden van Karel Brand.
4. fotokopie RAZ: de archieven van het Vrije van Sluis 1584-1796 en Hulsterambacht 1245-1795.
5. kleurenfoto van de Scheldekaart uit 1504 (Antwerpen) en detailopnamen.
6. 2 etsen gewijd aan Maria Magdalena.
7. Allerlei, waaronder foto’s opgraving/blootlegging bodemstructuur van Nieuw Namen.
8. Boeken:
P. Witkamp, Gedenkboek van neerland’s vijftigjarig grondwettig volksbestaan onder het Huis van Oranje (1865);
P. Witkamp en P. Craandijk, Vereeniging en scheiding, geschiedenis van Noord-Nederland en België van 1813-1880.
XVI Stukken : geschiedenis middeleeuwse Hulst en Hulsterambacht
1.
- Zegel van Lodewijk van Male, graaf van Vlaanderen
- Zegel, oudste stadszegel Hulst 1237
- Zegel van Karel V
- Zegel van Filips van de Elzas 2x
- Fulda/conventiezegel
- Zegel Karel V (groot)
2. Extract uit de resoluties van de stad Hulst 1646-1795 (J.P.M. Brand)
3. Doctoraalscriptie universiteit Nijmegen (A.M.J.A. Koopmans): de politieke en religieuze reformatie in Hulst en Hulsterambacht, 1645-1670.
4. Map Karel en Wil Brand, waarin onder andere
- lezing van prof. Nissen bij de Janseniusherdenking 2010,
- gegevens over oud archief stad Hulst,
- tekst ambachtskeure 1505,
- marktreglement van Hulst 1579
- over de retorieken van Hulst in de stadsrekeningen (!),
- ambachtskeure van het gilde van Sinte Barbara,
- concept bibliografie van Karel Brand, Piet Brand, Jan Brand en Wil Brand,
- genealogische en heraldische gedenkwaardigheden in en uit de kerken der provincie Zeeland,
- Algemeen Nederlandsch Familieblad: graven en begraven in de Herv. Kerk in Hulst 1651-1796,
- Kopies uit gedenkboek van bisdom Gent etcetera, etcetera.
XVII Stukken van algemene aard
- 1. Glas-in-lood raampjes, tekening moelen (J. Severin),
- 2. kopie onderhandelingskaart van David Hattinga voor de Staten Generaal (1775),
- 3. ingelijst maculatuur-fragment uit het Corpus Iuris Canonici [ toelichting: maculatuur is een handschrift. De rug van nieuwe boeken werd vaak verstevigd met stukken verscheurde oudere boeken. Betreffend stuk gaat over een casus, in dit geval een ruzie tussen twee kanunniken over een stuk land nabij Poitiers; casus wordt beslist door een uitspraak of decreet van kerkelijke rechtbank. Dit stuk werd als opvulmateriaal in de rug van een boek gevonden in het gemeentearchief van Hulst en blijkens de opgeplakte brief aan de achterzijde van de lijst door Piet Brand aan zoon Wil geschonken. Vooral: Wil vroeg zich af of de maculatuur ‘toevallig’ in Hulst is aangetroffen of mogelijk uit een boek in de Librije in Hulst stamt, dat het kapittel van Kortrijk gebruikte voor de rechtspraak onder kanunniken].